အဂၢမဟာပ႑ိတ ဘဒၵႏၲ ေတေဇာဘာသဘိဝံသ
ဆရာေတာ္ေလာင္းလ်ာကို ေပါင္းတည္ျမိဳ႕ အေရွ႕ဘက္ (၅) မိုင္ခန္႔အကြာ ေတာင္ကုန္းရြာတြင္္ ခမည္းေတာ္ ဦးစာျဖဴ မယ္ေတာ္ ေဒၚပန္းျမ တုိ႔မွ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၈၄ - ခုႏွစ္ နတ္ေတာ္လဆန္း (၇) ရက္ စေနေန႔ ေကာင္းျမတ္္ေသာမဂၤလာအခ်ိန္ နံနက္ (၁) နာရီ တြင္ မီးရွဴးသန္႔စင္ဖြားျမင္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ ဆရာေတာ္ေလာင္းလ်ာသည္ တစ္ဦးတည္းေသာ သားၾကီးရတနာျဖစ္္ေပသည္။
ဆရာေတာ္ေလာင္းလ်ာဖြားျမင္ေတာ္မူျပီး တႏွစ္ခန္႔အၾကာတြင္ မိခင္မယ္ေတာ္ၾကီး နတ္ရြာ ေပ်ာ္ေတာ့သျဖင့္ ဖဘက္ေဆြမ်ိဳးမ်ားကတစ္လွည့္၊ မိဘက္ေဆြမ်ိဳးမ်ားကတစ္ခါ မ်ားစြာေသာလက္ေပၚဝယ္ေဆြမ်ိဳးဉာတိအေပါင္းတို႔၏ ခ်စ္ခင္ျမတ္နိုးစြာ ယုယေစာင့္ေရွာက္ၾကမႈျဖင့္ အရြယ္ေတာ္ေရာက္ေအာင္ ၾကီးေျမာက္ေတာ္မူခဲ့ရေလသည္။
ဆရာေတာ္ေလာင္းလ်ာကေလးသည္ ညာဏ္ရည္ညာဏ္ေသြး ထက္ျမက္ေသာကေလးျဖစ္ေလသည္။ ခမည္းေတာ္ ဦးစာျဖဴသည္ အတတ္ပညာသင္ၾကားေစျခင္းဝတၱရားကို ျပဳလုပ္ရန္တာဝန္ရွိသည့္အားေလွ်ာ္စြာ ဆရာေတာ္ ေလာင္းလ်ာ ၄ ႏွစ္သားအရြယ္တြင္ပင္ ေတာင္ကုုန္းရြာဆရာေတာ္ ဦးပ႑ိတ၏ ေလာကီပညာ ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္း( ဘက )တြင္ ပညာရင္နို႔ေသာက္စို႔ရန္အပ္ႏွံခဲ့ေလသည္။ ဆရာေတာ္ေလာင္းလ်ာ ကေလးသည္ ပါရမီအဟုန္ အထံုပါသျဖင့္ ညာဏ္ရည္ထက္ျမက္သူျဖစ္သည့္အားေလွ်ာ္စြာ တျခားေသာေက်ာင္းသားကေလးမ်ားထက္ လွ်င္ျမန္စြာ စာက်က္မွတ္နိုင္ေလသည္။ သူငယ္ခ်င္းမ်ားကိုလည္းနည္္းေပးလမ္းျပျပဳခဲ့ရသည္သာမ်ားေလသည္။ ဤသိို႔ျဖင့္ တေရြ႕ေရြ႕သင္ယူလာခဲ့ရာ (၁၀) ႏွွစ္သားအရြယ္တြင္္ စတုတၳတန္းကို ေအာင္ျမင္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ ခမည္းေတာ္ဦးစာျဖဴသည္ သားရတနာ၏ ပညာေရးကို ဤမွ်ႏွင့္္အားမရေသးပဲ ပိုမိုျမင့္ေသာအတန္းပညာမ်ားသင္ယူနိုင္ေစရန္ ေပါင္းတည္ျမိဳ႕ မွတၱိဳင္လမ္း ဆရာၾကီးဦးေမာင္္ရင္၏ေက်ာင္းသို႔ ပုိ႔ကာ အတန္းပညာမ်ားဆက္လက္ဆည္းပူးသင္ယူေစခဲ့ပါသည္။
ဆရာၾကီးဦးေမာင္ရင္၏ေက်ာင္းသို႔ေရာက္ေသာအခါတြင္လည္း ဆရာေတာ္ေလာင္းလ်ာ၏ ထက္ျမက္ေသာညာဏ္ သြက္လက္ေသာဘီဇ တို႔ကိုသိျမင္မိေလေသာ ဆရာၾကီးသည္ ေက်ာင္းသားအမ်ားကို ျပန္လည္ထိမ္းသိမ္းဦးေဆာင္ရေသာ ေက်ာင္းသားအတန္္းေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ ဆရာေတာ္ေလာင္းလ်ာကိုပင္ထားရွိခဲ့ေလသည္။ ဆရာေတာ္ေလာင္းလ်ာသည္ ငယ္စဥ္ကပင္ ေခါင္းေဆာင္အရည္အခ်င္း နာယကဂုဏ္ ျဖင့္္ျပည့္စံုျခင္းရွိခဲ့ေၾကာင္းထင္ရွားေလ၏။ ဤသို႔ျဖင့္ ဆရာေတာ္ေလာင္းလ်ာသည္ ၁၃ ႏွစ္သားအရြယ္ေရာက္ေသာ္ သတၱမတန္းကို ေကာင္းစြာေအာင္ျမင္ခဲ့ေလသည္။
ထိုအခ်ိန္မွာပင္္ ဆရာေတာ္ေလာင္းလ်ာ၏ ဦးၾကီးအရင္းျဖစ္ေတာ္မူေသာ (ေနာင္တခ်ိန္တြင္ အင္းၾကီးေတာင္ေက်ာင္းဆရာေတာ္ဟု ထင္ရွားမည့္) ဘဒၵႏၲ နႏၵဝံသ မေထရ္သည္ မႏၲေလးေရႊျမိဳ႕ေတာ္မွ ပညာေဝ၍ ဌာေနသို႔ျပန္လည္ၾကြလာေလသည္။ ထိုဘဒၵႏၲ နႏၵဝံသ မေထရ္သည္ ဆရာေတာ္ေလာင္း လ်ာ၏မယ္ေတာ္ ေဒၚပန္းျမ၏ ေမာင္ၾကီးအရင္းျဖစ္၍ ႏွမငယ္ကြယ္လြန္ခ်ိန္မွစ၍ တူရင္းျဖစ္သူ၏သတင္းကိုအျမဲတေစ နားစြင့္ေနခဲ့ရာ ယခုအခါအခြင့္သင့္လာျပီျဖစ္၍ တူေတာ္ေမာင္ကိုု သာသနာအႏြယ္ဝင္၍ ပညာသင္ေစရန္ တိုက္တြန္းေတာင္းဆိုေတာ္မူေလ၏။ ေလာကီဘက္သားေဆြမ်ိဳးမ်ားက ဆရာေတာ္ေလာင္းလ်ာကို ေလာကီပညာကိုသာဆက္လက္သင္ေစလို၏။ ေလာကီီ(ေခတ္)ပညာတတ္ျဖစ္မွ အထက္တန္းက် အသက္ေမြးလွသည္ဟုယူဆၾက၏။ ဦးရီးေတာ္ အရွင္ျမတ္က ေလာကုတၱရာပညာသည္သာ ပစၥဳပၸန္ သံသရာ ႏွစ္ျဖာေသာအက်ိဳး ပြါးတိုးရံုမွ်မက နိဗၺာန္တိုင္ေအာင္အက်ိဳးမ်ားပံုကိုညႊန္ျပကာ ဆံုးမသျဖင့္ မတတ္သာသည့္အဆံုး ဆရာေတာ္ေလာင္းလ်ာကို ဦးရီးေတာ္ အရွင္ျမတ္ သီတင္းသံုးရာအင္းၾကီးရြာသို႔ ထည့္လိုက္ရေလေတာ့သည္။
ဆရာေတာ္ေလာင္္းလ်ာသည္ ဦးရီးေတာ္ေက်ာင္းထုိင္ရာအင္းၾကီးရြာသို႔ အတန္းေက်ာင္းမွထြက္ကာ လိုက္ပါသြားျပီး ေလာကုတၱရာစာေပမ်ားကိုုအေျချပဳကာစတင္သင္ယူရင္း ၂ ႏွစ္အၾကာ ၁၅ ႏွစ္သားအရြယ္ (၁၃၀၀)ျပည့္ႏွစ္ နယုန္လျပည့္ေက်ာ္္ (၂)ရက္ အဂၤါေန႔တြင္ ေပါင္းတည္ျမိဳ႕အင္းၾကီးေတာင္ေက်ာင္း (ဦးရီး) ဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၲ နႏၵဝံသ မေထရ္ျမတ္ကို ဥပဇၥၽာယ္ျပဳကာ ခမည္းေတာ္ ဦးစာျဖဴ ႏွင့္ ေဆြေတာ္မ်ိဳးေတာ္တို႔က ပစၥယာနုဂၢဟ ျပဳေတာ္မူလွ်က္ရွင္သာမေဏအျဖစ္္ သာသနာ့ေဘာင္သို႔ သြတ္သြင္းေရာက္ရွိေတာ္မူပါသည္။ ဘြဲ႔အမည္ကို ရဟန္းရွင္္လူတို႔အလယ္ တန္ခိုးအရွိန္အဝါႏွင့္ ျပည့္စံု ေသာသူျဖစ္ရမည္ဟူေသာအေၾကာင္းနိမိတ္ကိုအစြဲျပဳ၍ ရွင္ေတေဇာဘာသ ဟု မွည့္ေခၚသမုတ္ေလသည္။
ဤသို႔ျဖင့္ သာမေဏဘဝတြင္ ဦးရီးေတာ္ထံေမွာက္မွာပင္ သဒၵါ၊ သျဂႋဳဟ္၊ စေသာ ေလာကုတၱရာအေျခစာေပမွန္သမွ် ပါဠိေရာ အနက္ပါ ႏႈတ္တက္္စြာ သင္ယူေလသည္။ စာက်က္၊ စာအံ၊ စာျပန္၊ စာရြတ္၊ တတြတ္တြတ္ျဖင့္ေနေသာ တူေတာ္သာမေဏ၏အေျခအေနကိုအကဲခတ္မိေသာ ဦးရီးေတာ္ အရွင္ျမတ္သည္ သင့္ေလွ်ာ္ရာအပ္ပို႔ရမည့္ဝတၱရားရွိလာသည့္အတိုင္္း ေပါင္းတည္ျမိဳ႕ေရႊေက်ာင္းၾကီးတိုက္ သုဓမၼာဂိုဏ္းခ်ဳပ္၊ နိုင္ငံေတာ္ဩဝါဒစရိယ ပရိယတၱိ ဝိသာရဒလဇၨီ ေပသလ ဂႏၲကာရက ဝိနယ ကုကၠဳစၥ စသည့္ဖံုဖံုဂုဏ္မ်ိဳးစံုသည့္ အဂၢမဟာပ႑ိတ ဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၲ ပုညာဘိဓဇ ထံေတာ္ေမွာက္္သို႔ အေရာက္ပို႔ကာ ပညာရင္နို႔ေသာက္စို႔ ေစျပန္သည္။ ေရႊေက်ာင္းၾကီးတိုက္ဆရာေတာ္ၾကီးကိုုအမႉးထား၍ ဓမၼာစရိယျဖစ္ေတာ္မူၾကကုန္ေသာ ဘဒၵႏၲ ဝိလာသဓဇ၊ ဘဒၵႏၲ ေရဝတ၊ ဘဒၵႏၲ ကု႑လာဘိဝံသ၊ တို႔ထံေတာ္ပါးတြင္ တဆင့္ထက္တဆင့္ ျမင့္သထက္ျမင့္ေအာင္ စာဝါမ်ားကိုလံုလအားထုတ္ၾကိဳးစားသင္ယူခဲ့ေလသည္။ ဇြဲလံုလဝီရိယ ျပင္းထန္စြာသင္ယူေသာေၾကာင့္ သီတင္းသံုးေဖာ္တို႔အလယ္တြင္ ေကာင္းသတင္းၾကြယ္ခဲ့ေလသည္။ ဆရာသမားတို႔၏ ပစၥယ ဓမၼ ႏွစ္္ဝေသာခ်ီးေျမွာက္္ျခင္းကိုုခံယူခဲ့ရရံုုမက တရံကာလ ေဒြမာတိကာႏွင့္္ ကခၤါက်မ္းကိုု နႈတ္တက္ရြရြသရဇၩာယ္သံကိုၾကားရေတာ္မူေသာ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ ဘဒၵႏၲပုညာဘိဓဇ ဆရာေတာ္ၾကီးသည္အားပါးတရၾကည္ညိဳေတာ္မူလွေသာေၾကာင့္ ႏွစ္ထပ္သကၤန္းၾကီးျဖင့္ ဓမၼပူဇာျပဳသည္ကိုပင္ခံယူခဲ့ရဘူးေပသည္။
ဤသို႔ ရွင္သာမေဏ ဘဝျဖင့္ စာဝါမ်ားကိုၾကိဳးစားသင္ယူေနလွ်က္ သာသနာေတာ္ႏွစ္ (၂၄၆၈)ခုႏွစ္ ေကာဇာသကၠရာဇ္ (၁၃၀၄)ခုႏွစ္ ၊ ဂိမၼႏၲဥတု၊ ေႏွာင္းတန္ခူးလဆန္း(၅)ရက္ ေသာၾကာေန႔ နံနက္ ၈နာရီ ၁၉ မိနစ္ ၁၅ စကၠန္႔ (၁၂) ဖဝါး (၁)ဖီလာ အခ်ိန္တြင္ ေပါင္းတည္ျမိဳ႕ ေရႊေက်ာင္းၾကီးတိုက္ သဒၶမၼေဇာတိကာရံုေက်ာင္း အဂၢမဟာပ႑ိတ သုဓမၼာဂိုဏ္းခ်ဳပ္ ဆရာေတာ္ၾကီး ဘဒၵႏၲ ပုညာဘိဓဇကို ဥပဇၩာယ္ျပဳေတာ္မူျပီး ေရႊေက်ာင္းၾကီးတိုက္ ခ႑သိမ္တြင္ ေပါင္းတည္ျမိဳ႕အေရွ႕လမ္းေန ေရႊ ဦးသိန္း ေဒၚေဒၚၾကိဳင္ မိသားစုတို႔၏ပစၥယနုဂၢဟကိုခံယူကာ ျမင့္ျမတ္ေသာရဟန္းအျဖစ္သို႔ေရာက္ရွိေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
ဆရာေတာ္ ရဟန္းေဘာင္သို႔တက္ေရာက္ေသာေခတ္္ကာလအေျခအေနသည္ ဒုတိယကမၻာစစ္ျဖစ္ေနေသာအခ်ိန္ကာလျဖစ္ေလသည္။ ျမန္မာျပည္သို႔ ဂ်ပန္တို႔ဝင္ေရာက္လာျပီး မဟာမိတ္တပ္မ်ားဆုတ္ခြါေနေသာကာလျဖစ္သည္။ ျမိဳ႕ေန ရဟန္းရွင္လူ ျပည္သူလူထုမွာ စက္ေသနတ္သံ ဗံုးသံ မ်ားၾကားတြင္ က်ီးလန္႔စာစားအေျခအေနျဖင့္ စိုးရိမ္ထိပ္လန္႔ေနၾကရေသာအခ်ိန္အခါျဖစ္ေလသည္။ ျမိဳ႕ေပၚရွိစာသင္တိုက္မ်ားမွာလည္း စာေပသင္ၾကားပို႔ခ်ျခင္းမ်ားရပ္နား၍ စစ္ေဘးစစ္ဒါဏ္လြတ္ရာသို႔ တိမ္းေရွာင္ေနၾကေလရာ ေရႊေက်ာင္းၾကီးတိုက္သည္လည္း ဆရာေတာ္ႏွင့္အတူ စာခ်ဆရာေတာ္မ်ားႏွင့္ အလုပ္အေကၽြးသံဃာအခ်ိဳ႕သာက်န္ေနခဲ့ေလသည္။
ေခတ္ကာလအေျခအေနအရ ကမၻာစစ္မီးေတာက္ေလာင္ျပီး လူအမ်ားေျပးလႊားပုန္းေရွာင္ေနၾကရခ်ိန္မွာပင္ ဆရာေတာ္္သည္ ေသနတ္သံ ဗံုးသံ တို႔ႏွင့္အျပိဳင္ စာေပသင္အံက်က္မွတ္ေလ့လာဆည္းပူးမပ်က္ရွိရာ စစ္အတြင္း ဂ်ပန္ေခတ္ (အဓိပတိေခတ္) မွာပင္ ဝိနယ အငယ္တန္း ဝိနယအၾကီးတန္း တို႔ကိုေအာင္ျမင္ေတာ္မူ၏။ ၁၃၀၇-ခုႏွစ္ ဒုတိယကမၻာစစ္ၾကီးျပီးဆံုးသြားေသာအခါ ဆရာေတာ္နားခိုစာသင္ခဲ့ေသာေရႊေက်ာင္းၾကီးတိုက္ ေက်ာင္းေဆာင္ၾကီးမွာ ျပာပံုအတိပ်က္စီးက်န္ခဲ့ရေလ၏။ ေက်ာင္းတိုက္ပဓာန နာယက အဂၢမဟာပ႑ိတ ဆရာေတာ္ၾကီး ဘဒၵႏၲပုညာဘိဓဇ ႏွင့္ တပည့္စာသင္သံဃာ တို႔သည္ ဝါး သက္ကယ္တို႔ျဖင့္ ျပန္လည္တည္ေဆာက္လွဴဒါန္းေသာယာယီေက်ာင္းေဆာင္မွာပင္ သီတင္းသံုးၾကျပီး ပရိယတၱိစာေပသင္အံပို႔ခ်မႈအလုပ္မ်ားကို မဆိုင္းမတြ ျပန္လည္စတင္ခဲ့ၾကေလသည္။စစ္ျပီးစ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးကာလမွာပင္ ဆရာေတာ္သည္ ဥပဇၩာယ္ဆရာေတာ္ၾကီးထံတြင္ဆက္လက္သင္အံခဲ့ရာ အစိုးရ ပထမငယ္ ၊ ပထမလတ္၊ ပထမၾကီး၊ ေစတီယဂၤဏစာသင္တန္း တို႔ကိုဆက္တိုက္ေအာင္ျမင္စြာတက္လွမ္းနိုင္ခဲ့ပါသည္။
ဆရာေတာ္သည္ ဤမွ်ျဖင့္ေက်နပ္တင္းတိမ္နိုင္္ျခင္းမရွိဘဲ ပညာဆက္လက္ဆည္းပူးသင္ယူရန္ရည္သန္၍ ဥပဇၩာယ္ဆရာေတာ္ၾကီးထံခြင့္ပန္ကာ ထိုအခ်ိန္က စာေပပရိယတၱိနယ္ပယ္တြင္ ေတာင္ျပင္နဂါးဟု ထင္ရွားေက်ာ္ၾကားေသာ ျပည္ျမိဳ႕ေဇာတိကာရံုပါဠိတကၠသိုလ္ ဦးစီးပဓာန နာယက အဂၢမဟာပ႑ိတ ဘဒၵႏၲေတဇနိယ မေထရ္ထံေမွာက္သို႔ သြားေရာက္ကာပညာရင္နို႔ဆက္ကာစို႔ခဲ့ျပန္ေလသည္။ ဤတြင္လည္း ဆရာေတာ္ၾကီး၏ ပစၥယ ဓမၼ ႏွစ္ဝေသာခ်ီးေျမွာက္မႈကိုုခံရလွ်က္ ေစတီယဂၤဏစာခ်တန္း၊ အစိုးရစာခ်တန္းတို႔ကို ေအာင္ပန္းဆြတ္ခူးနိုင္္ခဲ့ျပန္ပါသည္။
ထိုမွတဖန္ ဆရာေတာ္သည္ ပညာဗဟုသုတမ်ားကိုဆက္လက္ဆည္းပူးေလ့လာရန္ မႏၲေလး ေရႊျမိဳ႕ေတာ္သို႔ ထြက္ခြါခဲ့ျပန္သည္။ မႏၲေလး ေရႊျမိဳ႕ေတာ္တြင္ ဆရာသခင္ေထရ္အရွင္တို႔ထံ၌ ပညာမ်ား ဆက္လက္ေလ့လာသင္ယူေနစဥ္ ၁ ႏွစ္ခန္႔အၾကာ ရန္ကုန္ျမိဳ႕သို႔ၾကြေရာက္ရန္အေၾကာင္းေပၚေပါက္လာရျပန္ေလသည္။ ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာနိုင္ငံအစိုးရ ပါဠိတကၠသိုလ္ စာခ်တန္းေအာင္ပြဲ ဘြဲ႔ႏွင္းသဘင္သို႔ၾကြေရာက္ရန္ပင့္ဘိတ္သျဖင့္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕သို႔ၾကြေရာက္ကာ နိုင္္ငံေတာ္သမၼတၾကီး၏ (သာသနဓဇ သီရိပဝရ ဓမၼာစရိယ) ဘြဲ႔တံဆိပ္ကပ္လွဴသည္ကို ခံယူေတာ္မူခဲ့ေလသည္။ ရန္ကုန္သို႔ေရာက္ရွိေနစဥ္ ၾကည့္ျမင္တိုင္ ေဇယ်ဝတီေက်ာင္းတိုက္ နာယကဆရာေတာ္၊ တိုက္အုပ္ဆရာေတာ္မ်ားက ျပည္ျမိဳ႕ေဇာတိကာရံုပါဠိတကၠသိုလ္ ဆရာေတာ္ဘုရားထံေတာင္းပန္၍ ဆရာေတာ္အား ေဇယ်ဝတီေက်ာင္းတိုက္တြင္ စာေပပို႔ခ်ေပးပါရန္ေလွ်ာက္ထားေလ၏။
ဆရာေတာ္လည္း ျပည္ျမိဳ႕ေဇာတိကာရံုဆရာေတာ္ၾကီး၏အမိန္႔ေတာ္အတိုင္း ေဇယ်ဝတီေက်ာင္းတိုက္တြင္ စြမ္းပကားအေလွ်ာက္ ခ်ီးေျမွာက္ကာစာေပပို႔ခ်ေနေတာ္မူရျပန္၏။
ရန္ကုန္ျမိဳ႕ ၾကည့္ျမင္တိုင္ ေဇယ်ဝတီေက်ာင္းတိုက္တြင္ စာေပပို႔ခ် ေပးေနစဥ္ ဆရာေတာ္၏ စိတ္အစဥ္တြင္ အာသီသဆႏၵျဖစ္ေပၚလာသည္မွာ ဤမွ်ေလာက္စာေအာင္ရံု ဤမွ်ေလာက္စာခ်ေပးနိုင္္ရံုျဖင့္ မကဘဲ ျမတ္စြာဘုရားေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေသာ ပိဋကတ္သံုးပံုကို ႏႈတ္တိိုက္အာဂံုျပန္ဆိုနိုင္သည္အထိ ဆက္လက္ၾကိဳးပမ္းလိုသည့္ဆႏၵသည္ၾကီးမားစြာျဖစ္ေပၚလာခဲ့၏။
ထိုသို႔ဆႏၵျဖစ္ေပၚသည့္အတိုင္းၾကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္ရန္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ ေဇယ်ဝတီေက်ာင္းတိုက္မွ မႏၲေလးသို႔ျပန္လည္ၾကြေရာက္ခဲ့ျပန္၏။ ရည္မွန္းခ်က္ၾကီးမားသည့္အေလွ်ာက္ လံုလဝီရိယႏွင့္ ညာဏ္ပညာအားေကာင္းသူဆရာေတာ္သည္ ၁၃၁၈-ခုႏွစ္ တႏွစ္တည္းမွာပင္ ေစတီယဂၤဏအသင္းၾကီး၏ (အဘိသီရိ ပဝရ သာသနာလကၤာရ ဒီဃနိကာယဓရ) ဘြဲ႔ထူးကိုဆြတ္ခူးျပီးလွ်င္ ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ ဗုဒၶသာသနာနုဂၢဟ အဖြဲ႔ၾကီးမွ က်င္းပျပဳလုပ္ေသာ (၉)ၾကိမ္ေျမာက္ တိပိဋကဓရ ေရြးခ်ယ္ပြဲၾကီး၌ သုတၱႏၲ ပိဋက ဒီဃနိကာယ္ ၃ က်မ္းကိုု (က)အာဂံုျပန္ဆိုပြဲ၌ဝင္ေရာက္ျပန္ဆိုေတာ္မူခဲ့ရာ အေထာက္အမလြတ္ သန္႔ရွင္းၾကည္လင္ျပတ္သားစြာ ျပန္ဆိုေတာ္မူနိုင္သည့္အတြက္ သူတကာတို႔ရခဲေသာ (ဗုဒၶသာသန ဝိသိ႒ ဒီဃဘာဏက)ဘြဲ႔ထူူးကိုုရရွိေတာ္မူသည့္အျပင္ (၁၃၂၀) ျပည့္ႏွစ္ ၁၁ ၾကိမ္ေျမာက္ တိပိဋကဓရ ေရြးခ်ယ္ပြဲၾကီးတြင္(ခ)သေဘာေရးေျဖစာေမးပြဲ၌ ေအာင္္ျမင္ေတာ္မူျပန္ေသာေၾကာင့္(ဗုဒၶသာသန ဒီဃနိကာယ ေကာဝိဒ) ဘြဲ႔တံဆိပ္ေတာ္ကိုခံယူရရွိေတာ္မူျပန္ေလသည္။
ဆရာေတာ္ ပညာသင္ၾကားခဲ့ေသာ ဆရာမ်ားမွာ
* ေပါင္းတည္ျမိဳ႕ အင္းၾကီးရြာေတာင္ေက်ာင္း (ဦးရီး) ဆရာေတာ္ဘဒၵႏၲနႏၵဝံသ မေထရ္ျမတ္ထံတြင္လည္းေကာင္း.....
* ေပါင္းတည္ျမိဳ႕ ေရႊေက်ာင္းၾကီးတိုက္ သဒၶမၼေဇာတိကာရံုေက်ာင္း အဂၢမဟာပ႑ိတ သုဓမၼာဂိုဏ္းခ်ဳပ္ ဘဒၵႏၲ ပုညာဘိဓဇ မေထရ္ျမတ္ထံတြင္လည္းေကာင္း........
* ဓမၼာစရိယျဖစ္ေတာ္မူၾကကုန္ေသာ ဘဒၵႏၲ ဝိလာသဓဇ ၊ ဘဒၵႏၲ ေရဝတ၊ ဘဒၵႏၲ ကု႑လာဘိဝံသ တို႔၏အထံ၌လည္းေကာင္း......
* ျပည္ျမိဳ႕ အေနာက္ေစာင္းတန္းလမ္း ေဇာတိကာရံုပါဠိတကၠသိုလ္ ဦးစီးပဓာန နာယက အဂၢမဟာပ႑ိတ နိုင္ငံေတာ္ပါဠိတကၠသိုလ္ဗဟိုလ္အဖြဲ႔ ပထမဥကၠဌ ဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၲေတဇနိယ ႏွင့္ ဓမၼာစရိယျဖစ္ေတာ္မူေသာ ဘဒၵႏၲသုမဂၤလ တို႔ထံတြင္လည္းေကာင္း.....
* မႏၲေလးျမိဳ႕ေတာင္ျပင္ ဒကၡိဏာရာမဘုရားၾကီးတိုက္ သာသနေဇာတိကာရံု အုတ္ေက်ာင္းပရိယတၱိ သာသနဟိတ မူလဓမၼာစရိယဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၲ နာရဒါဘိဝံသ အထံ၌လည္းေကာင္း .....
“ထၾကြနိုးၾကား၊ ခစားနာေတြး၊ လုပ္ေကၽြးတေစ၊ ရိုေသသင္ယူ” ဟူသည့္္ တပည့္ဝတၱရားႏွင့္အညီ ပရိယတၱိစာေပပညာမ်ားကို ရိုေသေလးစား သင္ၾကားနာယူမႈမ်ား ျပဳေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
ဤသို႔ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ဆရာေတာ္မ်ားထံမွ ပညာရင္နို႔ေသာက္စို႔ခဲ့ရေသာဆရာေတာ္အရွင္ျမတ္သည္ ...
* ၁၃၀၅-ခုႏွစ္တြင္ ဝိနယ အငယ္တန္း
* ၁၃၀၆-ခုႏွစ္တြင္ ဝိနယ အၾကီးတန္း
* ၁၃၀၈-ခုႏွစ္တြင္ အစိုးရ ပထမငယ္တန္း
* ၁၃၀၉-ခုႏွစ္တြင္ အစိုးရ ပထမလတ္တန္း
* ၁၃၁၀-ခုႏွစ္တြင္ အစိုးရ ပထမၾကီးတန္း
* ၁၃၁၁-ခုႏွစ္တြင္ ေစတီယဂၤဏ ပရိယတၱိ စာသင္တန္း
* ၁၃၁၃-ခုႏွစ္တြင္ ေစတီယဂၤဏ ပရိယတၱိ စာခ်တန္း
* ၁၃၁၄-ခုႏွစ္တြင္ အစိုးရ စာခ်တန္း စသည့္စာေမးပြဲမ်ားကိုေအာင္ျမင္ေတာ္မူခဲ့ျပီး
* ၁၃၁၈-ခုႏွစ္တြင္ ေစတီယဂၤဏ ပရိယတၱိအသင္းၾကီး၏ “အဘိသီရိ ပဝရ သာသနာလကၤၤာရ ဒီဃနိကာယဓရ” ဘြဲ႔တံဆိပ္ေတာ္ကိုရရွိသည့္အျပင္ နိုင္ငံေတာ္ ဗုဒၶသာသန နုဂၢဟအသင္းၾကီး၏ (၉) ၾကိမ္ေျမာက္ တိပိဋကဓရ ေရြးခ်ယ္ပြဲၾကီးတြင္ သုတၱႏၲပိဋကဒီဃနိကာယ္ သံုးက်မ္းကို (က) အာဂံုျပန္ဆိုပြဲၾကီးတြင္ ဂုဏ္ထူးျဖင့္ေအာင္ျမင္ေတာ္မူခဲ့၍ “ ဗုဒၶသာသန ဝိသိ႒ ဒီဃဘာဏက ” ဘြဲ႔ကို ရရွိေတာ္မူပါသည္။
(၁၁)ၾကိမ္ေျမာက္ တိပိဋကဓရ ေရြးခ်ယ္ပြဲၾကီးတြင္ ထိုသုတၱႏၲပိဋက ဒီဃနိကာယ္ သံုးက်မ္း (ခ) သေဘာေရးေျဖပြဲၾကီး၌ ေအာင္ျမင္ေတာ္မူျပန္ေသာေၾကာင့္ “ဗုဒၶသာသန ဒီဃနိကာယ ေကာဝိဒ ” ဘြဲ႔တံဆိပ္ေတာ္ ေအာင္လက္မွတ္ေတာ္ အရိုးဝါ ကနကၠဒါန္ထီးျဖဴေတာ္ တစ္လက္ ပါရွိေသာ သာသနာ့ေအာင္လံေတာ္တို႔ႏွင့္ မီးရထား ၊ မီးသေဘၤာ၊ အထက္တန္းအခမဲ့ ပတ္(စ္) လက္မွတ္တို႔ကို ခံယူရရွိေတာ္မူခဲ့ပါသည္။
ဆက္လက္၍ ဆရာေတာ္သည္ ဝိနည္းပိဋကတ္ေတာ္္မ်ားကို ေလ့လာက်က္မွတ္ေနစဥ္ ေပါင္းတည္ျမိဳ႕ ေရႊေက်ာင္းၾကီးတိုက္ သုဓမၼာဂိုဏ္းခ်ဳပ္ အဂၢမဟာပ႑ိတ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ ဘဒၵႏၲ ပုညာဘိဓဇ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး ဘဝနတ္ထံစံလြန္ေတာ္မူျပီးေနာက္ ဓမၼာစရိယဆရာေတာ္ ဘဒၵႏၲ သုမဂၤလ အရွင္ျမတ္လည္း ေနာက္ထပ္တဖန္ ဘဝနတ္ထံ စံလြန္ေတာ္မူျပန္ေသာေၾကာင့္ ေပါင္းတည္ျမိဳ႕ ေရႊေက်ာင္းၾကီးတိုက္ သဒၶမၼေဇာတိကာရံု ပရိယတၱိစာသင္တိုက္၏ သာသနာေနာင္ေရး စိတ္မေအးနိုင္ရွာေသာ ျပည္ျမိဳ႕ေဇာတိကာရံုပါဠိတကၠသိုလ္ေက်ာင္းတိုက္ၾကီး၏ဦးစီးပဓာန နာယက အဂၢမဟာပ႑ိတ နိုင္ငံေတာ္ပါဠိ တကၠသိုလ္ ဗဟိုလ္အဖြဲ႔ ပထမဥကၠဌ ေက်းဇူးေတာ္ရွင္ ဘဒၵႏၲ ေတဇနိယ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီး၏ “ သာသနာေတာ္မွာ စာက်က္ေနရံုႏွင့္မျပီးေသး ” ဟူေသာ ဆံုးမ ဩဝါဒကို တစ္သေဝမတိမ္း လိုက္နာသျဖင့္လည္းေကာင္း ေပါင္းတည္ျမိဳ႕သူျမိဳ႕သား ဒါယကာ ဒါယကာမမ်ား၏ သဒၶါတရားကိုငဲ့ကြက္သျဖင့္လည္းေကာင္း ၁၃၂၂-ခုႏွစ္ နယုန္လျပည့္ေက်ာ္ (၁၀)ရက္ေန႔တြင္ မႏၲေလး ေနျပည္ေတာ္မွ ေပါင္းတည္ျမိဳ႕သို႔ျပန္လည္ၾကြေရာက္ေတာ္မူလာျပီး ေရႊေက်ာင္းၾကီးတိုက္ သဒၶမၼေဇာတိကာရံု ပရိယတၱိစာသင္တိုက္ ဦးစီးပဓာန နာယက ဆရာေတာ္အျဖစ္ေရာက္ရွိေတာ္မူျပီး ပရိယတ္၊ ပဋိပတ္ သာသနာ့တာဝန္ႏွစ္ရပ္ကိုထမ္းရြက္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ ဆရာေတာ္သည္ ဥပဇၩာယ္ဆရာေတာ္ၾကီးလက္ထက္ကအစျပဳ၍ တာဝန္ယူေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ အစဥ္အလာအတိုင္း စာသင္သံဃာေတာ္မ်ား စာေပပရိယတၱိအလုပ္ကို အခ်ိန္ျပည့္ ၾကိဳးပမ္း အားထုတ္နုိင္ေစျခင္းအက်ိဳးငွါ အရုဏ္ဆြမ္း ၊ ေန႔ဆြမ္းမ်ားကို ဆြမ္းခံမထြက္ေစပဲ ေက်ာင္းမွာသာ ေဝယ်ာဝစၥေဆာင္ရြက္ေသာ ဒါယကာမ်ားျဖင့္ စီမံေဆာင္ရြက္ေစကာ ရွိသမွ်သံဃာအားလံုးအတြက္ အျမဲတေစ ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္းမွ်တေအာင္ဆက္ကပ္ေလ့ရွိပါသည္။ ထိုသို႔ေဆာင္ရြက္နိုင္ရန္အတြက္ မည္သည့္ျမိဳ႕ရြာဌာနကိုုမွ် အလွဴခံေစလႊတ္ျခင္း ပစၥည္းေကာက္ခံျခင္းမျပဳရေပ။ ေပါင္းတည္ျမိဳ႕ရွိ ဂိုဏ္းဝင္သံဃာမ်ားထံမွ၎ ေပါင္းတည္ျမိဳ႕သူျမိဳ႕သား ဒါယကာ ဒါယိကာမမ်ားမွလည္းေကာင္း လိုအပ္သေလာက္ လွဴဒါန္းေထာက္ပံ့ေပးၾကသျဖင့္ ႏွစ္စဥ္ သံဃာေတာ္ အပါး ၄၀ ၊ အပါး ၅၀ အတြက္ ဆြမ္းကြမ္း ေဝယ်ာဝစၥမေၾကာင့္ၾကရပဲ ေနနိုင္ခဲ့ေပသည္။
ဆရာေတာ္သည္ ၁၃၂၂-ခုႏွစ္ ေပါင္းတည္ျမိဳ႕သို႔ျပန္လည္ၾကြေရာက္လာသည္မွစ၍
* ပရိယတၱိတာဝန္ဝတ္တရားမ်ားကိုေန႔မအား ညမအား ပို႔ခ်ေပးေတာ္မူျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း
* မိမိိထံေတာ္ေမွာက္သို႔ ေရာက္ရွိလာၾကကုန္ေသာတပည့္ပရိတ္သတ္အေပါင္းအားအျမဲတေစဩဝါဒ အနုသာသနီတရားစကားတို႔ကိုခ်ီးေျမွာက္ေပးသနားေတာ္မူျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း
* ရရွိသမွ်ေသာလာဘ္လာဘ တို႔၌ သံဃာေတာ္မ်ားအားအညီအမွ်ခြဲေဝကာသံုးေဆာင္ေစျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း
* ရပ္နီး ရပ္ေဝးရွိ ဒါယကာ ဒါယိကာမ အမ်ားတို႔အား တရားစကားကို ေဟာၾကားညႊန္ျပ ဆိုဆံုမျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း
* သံဃာေတာ္မ်ားႏွင့္တကြ ဒါယကာ ဒါယိကာမအမ်ားတို႔၏ အေမးပုစၧာျပႆနာအရပ္ရပ္တို႔ကိုုေမးျမန္းေသာပုဂၢိဳလ္တို႔အား ရႊင္လန္းအားရ သေဘာက်ေအာင္ ေျဖဆိုေပးျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း
* ၁၃၂၄-ခုႏွစ္မွအစျပဳ၍ ေပါင္းတည္ျမိဳ႕ရွိ သက်မုနိ မိုးေကာင္းဘုရားၾကီး ၊ ျမတ္စြယ္ေတာ္ေဂါပကလူၾကီးမ်ား၊ ေရႊေက်ာင္းၾကီးတိုက္သံဃာေတာ္မ်ား၏ တာဝန္ခံအက်ိဳးေဆာင္အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း
* ၁၃၂၅-ခုႏွစ္မွစ၍ သုဓမၼာဂိုဏ္းဝင္ သံဃာေတာ္အရွင္ျမတ္မ်ားႏွင့္တကြ ဒါယကာ၊ ဒါယိကာမမ်ားအား မေကာင္းမႈတရားတို႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္ေစျခင္း ၊ ေကာင္းမႈတရားတို႔၌ေမြ႔ေလွ်ာ္ေစျခင္းတို႔ေၾကာင့္လည္းေကာင္း
* ၁၃၂၆-ခုႏွစ္ တေပါင္းလဆန္း (၄) ရက္၊ ၁၉၆၅-ခုႏွစ္ မတ္လ (၆) ရက္ စေနေန႔တြင္ ေမွာ္ဘီျမိဳ႕သံဃာ့အစည္းအေဝးၾကီး၌ ျပည္ခရိုင္ကုိယ္စားလွယ္အျဖစ္တက္ေရာက္ေတာ္မူခဲ့ျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း
* ၁၃၄၁-ခုႏွစ္၊ ျပာသိုလဆန္း (၃)ရက္၊ ၁၉၇၉-ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာ (၂၀) ရက္၊ ၾကာသပေတးေန႔တြင္ သာသနာေတာ္ သန္႔ရွင္းတည္တံ့ျပန္႔ပြါးေရးအတြက္ ပဲခူးတိုင္း ျပည္အေျခခံေဒသမွ သံဃာသမုတိရ သံဃကိုယ္စားလွယ္အျဖစ္ျဖင့္ ရန္ကုန္ကမၻာေအး ဇမၺဴဒီပေက်ာင္းေဆာင္သို႔တက္ေရာက္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း
* ၁၃၄၂-ခုႏွစ္ နယုန္လဆန္း (၁၃) ရက္၊ ၁၉၈၀-ျပည့္ႏွစ္ ေမလ (၂၆) ရက္ ၊ တနလၤာေန႔တြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ ကမၻာေအး မဟာပါသာဏ လႈိဏ္ဂူေတာ္၌ နိုင္ငံေတာ္ဗဟုိလ္သံဃ ဝန္ေဆာင္အျဖစ္ျဖင့္ တက္ေရာက္ခဲ့ျခင္း၊ နိုင္ငံေတာ္သံဃမဟာနာယက အျဖစ္ေရြးခ်ယ္ခံရျခင္းတို႔ေၾကာင့္လည္းေကာင္း
* ၁၃၄၂-ခုႏွစ္ ၊ ျပာသိုလျပည့္ေက်ာ္ (၁၃) ရက္၊ ၁၉၈၁-ခုႏွစ္ ေဖေဖာ္ဝါရီလ (၂) ရက္ တနလၤာေန႔တြင္ ျမန္မာနိုင္ငံတဝွမ္း၌ သီတင္းသံုးေနထုိင္္ေတာ္မူၾကကုန္ေသာ ဂိုဏ္းၾကီး (၉) ဂိုဏ္းတို႔မွ ဝိနည္းဓိုရ္ ဆရာေတာ္ (၁၁၀)ပါးတို႔အား ဝိနည္းက်မ္းဂန္ ကၽြမ္းက်င္မႈသင္တန္းကို ပို႔ခ်ေတာ္မူခဲ့ျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း
* ၁၃၄၃-ခုႏွစ္ နယုန္လဆန္း (၁၅)ရက္ ၊ ၁၉၈၁-ခုႏွစ္ ဇြန္လ (၁၇) ရက္ ၊ ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္ ရန္ကုန္ျမိဳ႕ ကမၻာေအး မဟာပါသာဏ လႈိဏ္ဂူေတာ္ၾကီးအတြင္း၌ နိုင္ငံေတာ္ သံဃ မဟာနာယက တြဲဘက္အက်ိဳးေတာ္ေဆာင္အျဖစ္ျဖင့္ ( ပထမအၾကိမ္၊ ဒုတိယအၾကိမ္)တို႔၌ ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္း အစရွိေသာအေၾကာင္းတို႔ေၾကာင့္ ရဟန္းရွင္လူ အမ်ားျပည္သူတို႔၏ ၾကည္ညိဳေလးစားမႈကို ခံယူရရွိေတာ္မူပါသည္။
ဆရာေတာ္ေရးသားျပဳစုေတာ္မူခဲ့ေသာစာေပမ်ားမွာ
* ေပါင္းတည္ျမိဳ႕ ျမတ္စြယ္ေတာ္အတၳဳပၸတၱိသမိုင္း (အသစ္)
* ဓမၼစၾကာပါဠိေတာ္နိႆယ
* ပရာဘဝသုတ္ ပါဠိေတာ္နိႆယ
* ကစၥာယန နိယံ
* မာတိကာ ဓာတုကထာ နိယံ
* ကထိိန ဒါနာဒိ ပဥွာဗ်ာကရဏ စာေစာင္ အစရွိေသာစာေပမ်ားျဖစ္ပါသည္။
ဆရာေတာ္သည္
၁။ ပါဠိေတာ္အ႒ကထာ ဋီကာ စသည္တို႔၌ ကၽြမ္းက်င္လိမၼာျခင္း
၂။ ပါဠိေတာ္အ႒ကထာ ဋီကာ စသည္တို႔ကို အျမဲမျပတ္ ပို႔ခ်ေပးေနျခင္း
၃။ အနည္းဆံုး သိကၡာ ဝါ (၂၀) ရွိျခင္း
၄။ ပါဠိေတာ္အ႒ကထာ ဋီကာ စသည္တို႔၌ ကၽြမ္းက်င္လိမၼာသည္ဟုေက်ာ္ေဇာျခင္း
၅။ သီလဝႏၲ ျဖစ္ျခင္း
ဟူေသာ ဤအဂၤါရပ္္မ်ားျဖင့္ ညီညြတ္ေတာ္မူပါသျဖင့္ သက္ေတာ္ (၆၆)ႏွစ္ သိကၡာေတာ္ (၄၆)ဝါအရ၊ ၁၃၅၀-ျပည့္ႏွစ္တြင္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ နိုင္ငံေတာ္ ျငိမ္ဝပ္ပိျပားမႈတည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႔မွဆက္ကပ္လွဴဒါန္းေသာ အဂၢမဟာပ႑ိတ ဘြဲ႔တံဆိပ္ေတာ္ကိုအလွဴခံရရွိေတာ္မူပါသည္။
ဆရာေတာ္သည္ က်န္းမာေရးခ်ိဳ႕ယြင္းလာသျဖင့္ ၁၉၉၃ - ခုႏွစ္တြင္ နိုင္ငံေတာ္သံဃမဟာနာယက အဖြဲ႔ တြဲဘက္အက်ိဳးေတာ္ေဆာင္အျဖစ္မွ ႏႈတ္ထြက္ေတာ္မူခဲ့ျပီး ေပါင္းတည္ျမိဳ႕တြင္သာ သီတင္းသံုးေနထိုင္လ်ွက္ ပရိယတၱိစာေပပို႔ခ်မႈမ်ားကို ဆက္လက္ေဆာင္ရြက္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ သို႔ေသာ္ ျမတ္စြာဘုရားေဟာေတာ္မူသည့္တရားရွိသည့္အတိုင္း ဇာတိ ဇရာ ဗ်ာဒိ မရဏ တရားတို႔၏ေခၚေဆာင္ရာသို႔ လိုက္ပါရင္း က်န္းမာေရးပိုမိုဆိုးရြားလာကာ
သက္ေတာ္ ၇၂ ႏွစ္ သိကၡာေတာ္ ၅၂ ဝါ
ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၃၅၆ - ခုႏွစ္ နတ္ေတာ္လျပည့္ေက်ာ္ ၃ ရက္ေန႔တြင္ဘဝနတ္ထံပ်ံလြန္ေတာ္မူခဲ့ပါသည္ ။
